PIĘĆ ISTOT BUDO – 武道の五心

Opublikowano 11.09.2016

• Shoshin (初心) – umysł początkującego
  Pochodzący z buddyzmu zen termin Shoshin oznacza czystą kartę. Umysł gotów na doświadczenie czegoś po raz pierwszy, chłonięcie nowej wiedzy i rozwijanie się. Umysł nie zamknięty w schematach, nie przyporządkowany nawykom. Umysł otwarty, pilny i szczery. Jest to też stan świadomości, ciągle czujny, gotów na przyswajanie nowej wiedzy i doświadczeń. Nastawienie Shoshin jest więc niezbędne w treningu Aikido. Jest warunkiem osiągania pozytywnych etapów treningu i rozwijania się. Wykazuje zaangażowanie do treningu i świadome dążenie do zgłębiania sztuki i poszerzania swej wiedzy. Mówi się, że w duchu Shoshin powinno się rozpoczynać swój trening i w nim trwać do końca życia. Każdy trening, niezależnie od poziomu zaawansowania, może nieść nowe doświadczenia i wiedzę. Takie podejście gwarantuje owocny trening, zarówno ciała jak i umysłu, tak niezbędny w sztukach walki.
  
  Dodatkowo przez stałą otwartość na nowe możliwości jest pierwszym krokiem do rozwinięcia w sobie zdolności do improwizacji w czasie rzeczywistej walki.
• Zanshin (残心) – umysł pozostający
  Zanshin jest stanem umysłu, cechującym się zrelaksowaną czujnością. Podczas gdy ciało powinno być rozluźnione, umysł, mocno zakotwiczony w chwili obecnej, pozostaje czujny.
  
  O zanshin mówi się często po wykonanym rzucie lub technice. Wielu nauczycieli spłyca znaczenie tego terminu, do obserwowania i kontroli partnera po rzucie, aż do momentu, w którym ostatecznie zostanie zneutralizowane zagrożenie z jego strony. W rzeczywistości jest to tylko część prawdy. Zanshin jest stanem czujności, który powinien nam towarzyszyć wszędzie. Uwaga powinna rozciągać się na nasze otoczenie. Zanshin to świadomość swojego ciała i tego co nas otacza w danej chwili. Umiejętność zauważenia zagrożenia, bez względu na kierunek, z jakiego pochodzi. Jest to stan czujności, lecz nie paranoi. Budoka poruszający się po zatłoczonej ulicy nie będzie postrzegał każdego mijanego przechodnia jako zagrożenie, ani doszukiwał się w każdym ruchu wokoło ataku, lecz zauważy i odróżni wrogie zachowanie i wyłapie je w tłumie.
  
  Zanshin jest więc stanem, w którym nasza uwaga i koncentracja łączy nas z napastnikiem, wieloma napastnikami a nawet czasem, miejscem i przestrzenią. Jest to niezbędne zarówno w treningu jak i w samoobronie, dla zachowania bezpieczeństwa i umożliwia wyprowadzenie techniki w odpowiednim momencie, jak i kontrolę napastnika w trakcie, jak i po jej wykonaniu.
• Mushin (無心) – umysł bez umysłu
  Mushin tak naprawdę jest skrótem od japońskiego powiedzenia „Mushin no shin”, oznaczającego umysł bez umysłu.
  
  Czysty umysł, o którym tu mowa, jest to stan, który adepci rozwijają w sobie poprzez medytację oraz intensywne ćwiczenia fizyczne. Niezmącony myślami umysł gotowy jest na przyjęcie zewnętrznego impulsu i podjęcie natychmiastowego działania. Dzięki zdolności wstrzymania się od myślenia, nie zaprzątamy sobie głowy w sytuacji zagrożenia tym, co nieistotne, koncentrując całą swoją siłę i zdolności umysłowe na samoobronę lub trening.
  
  Mushin oznacza też umysł pozbawiony ego, chorych ambicji, gniewu, strachu oraz zaniepokojenia. Umysł, który nie ocenia. Czasem określany japońską sentencją „mizu no kokoro” – umysł jak woda. Zawarta w niej metafora porównuje umysł do tafli wody. Gdy spokojna, odbija obraz swego otoczenia. Można w niej ujrzeć wszystkie detale, gdy zaś ktoś rzuci w nią kamieniem, fale uniemożliwiają ujrzenie obrazu, choćby najbliższego.
• Fudoshin (不動心) – umysł nieporuszony
  Fudoshin, zarówno w fizycznym jak i psychicznym sensie, oznacza równowagę oraz odwagę i opanowanie. Oznacza stan, w którym trudne, bądź niemożliwe jest zachwianie równowagi i spokoju umysłu poprzez własne myśli lub czynniki zewnętrzne (jak np. agresję).
  
  To właśnie fudoshin umożliwia stawienie czoła atakowi, przyjęcie go nie tracąc swojej postawy, a także przekierowanie agresji i zwrócenie jej przeciw napastnikowi. Dzięki zachowaniu spokoju i wewnętrznej równowagi, Aikido może znaleźć harmonię z napastnikiem i zmienić jego kierunek.
• Senshin (先心) – umysł oświecony
  Senshin jest stanem wykraczającym poza zakres pierwszych czterech stanów umysłu. Jest „duchem” chroniącym i harmonizującym wszechświat. Wyrazem współczucia, które obejmuje i służy całej ludzkości, którego funkcją jest zniesienie podziałów na świecie. Traktuje każde życie jako święte. Jest uosobieniem funkcji, jaką O’Sensei przewidział dla aikido.
  
  Pełne przyjęcie senshin jest w zasadzie odpowiednikiem oświecenia i może znacznie przekraczać zakres codziennego treningu aikido. Jednakże pierwsze cztery stany umysłu są prawdopodobnie do uzyskania przez każdego poważnego adepta poprzez świadomy i trudny trening. Przyjęcie tych czterech stanów może przynieść adeptowi niezliczone korzyści.